Τα υπέροχα πρόσωπα του Νίκου Γυφτάκη

Ο Νίκος Γυφτάκης δημουργεί ιδιαίτερα πορτρέτα πίσω από τα οποία κρύβεται μια πάγια κοσμοαντίληψη. Όπως και ο Ηράκλειτος, έτσι και εκείνος πιστεύει σε μια συνεχή κίνηση και μεταβολή του κόσμου που μας περιβάλλει και αυτή την ρευστή κατάσταση μεταφέρει και μέσω της τέχνης του. Στρόβιλοι και καμπύλες συνθέτουν τα πρόσωπα που τον εμπνέουν υπενθυμίζοντας συνεχώς πως η δυνατότητα της αλλαγής ενυπάρχει σε οτιδήποτε και οποιονδήποτε. Τον τελευταίο καιρό, ο Νίκος μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα σε ευρωπαϊκό Boρρά και Nότο. Από την Στοκχόλμη όπου διαμένει αυτό το διάστημα, μας αφήνει να ρίξουμε μια ματιά στο δημιουργικό μυαλό του σε μια απολαυστική συνέντευξη.

- Πώς αποφάσισες να ζήσεις μεταξύ Αθήνας και Στοκχόλμης; Ποια πόλη θεωρείς ότι έχει μεγαλύτερο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον σήμερα;

Οι λόγοι που με οδήγησαν να έρθω στη Στοκχόλμη ήταν κατ’ αρχήν προσωπικοί. Εκτός του ότι είχα την ανάγκη να «φύγω» για λίγο απ’ όλους κι απ’ όλα, χρειαζόμουν μια αλλαγή τόσο στην καθημερινότητά μου όσο και στη δουλειά μου. Τώρα, όσο για το ποια πόλη έχει μεγαλύτερο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον, μάλλον θα επέλεγα την Αθήνα όσον αφορά στα ερεθίσματα, στην ένταση, στην κινητικότητα και στις αισθήσεις. Απ’ την άλλη πλευρά, η Στοκχόλμη είναι «ήρεμη δύναμη». Πολύ διαφορετικοί ρυθμοί και πολύ διαφορετικά ερεθίσματα. Γίνονται συνεχώς πράγματα. Και όσον αφορά στην αγορά της Τέχνης, αν και είναι μικρή, είναι σαφώς πιο υγιής απ’ την ελληνική στην παρούσα περίοδο. Σίγουρα στην φάση που βρίσκομαι προσωπικά, η Στοκχόλμη μου προσφέρει πολύ γόνιμο έδαφος για δημιουργία και την «ησυχία» που χρειάζομαι για να πραγματευτώ ό,τι έχω «κουβαλήσει» μαζί μου απ’ την Ελλάδα.

- Ζωγραφική, μουσική, σκηνογραφία, ενδυματολογία. Οι ενασχολήσεις σου αφορούν ένα ευρύ καλλιτεχνικό φάσμα. Πώς συνδυάζονται και τι σου προσφέρει ο κάθε χώρος ξεχωριστά;

Είναι όλες αλληλένδετες. Στη ζωγραφική, για παράδειγμα, ενυπάρχει τόσο η μουσική όσο και η σκηνογραφία. Παράλληλα, όμως, το να ασχολούμαι με διαφορετικά καλλιτεχνικά αντικείμενα με κάνει αφενός να μην «βαριέμαι» και να είμαι δημιουργικός χωρίς να επαναλαμβάνομαι και αφετέρου να συντηρούμαι. Η πώληση έργων από μόνη της δεν αρκεί για την επιβίωση. Τουλάχιστον όχι ακόμη.

- Από πού αντλείς έμπνευση;

Αντλώ έμπνευση από εξωτερικά ερεθίσματα, όπως η μουσική, οι εικόνες που βλέπω και οι εμπειρίες που ζω κι από την εσωτερική ανάγκη για λύσεις σε αισθητικά προβλήματα και τη δημιουργία της δικής μου πραγματικότητας. Έτσι, για παράδειγμα, τόσο ένα έντονο πρόσωπο όσο κι ένα πολιτικό ή κοινωνικό γεγονός μπορεί να είναι εφαλτήριο είτε για να φτιάξω ένα έργο είτε για να εξελίξω ή να αλλάξω τον τρόπο που προσεγγίζω καλλιτεχνικά την πραγματικότητα. Σίγουρα πάντως, όταν χρειάζομαι την έμπνευση, την βρίσκω.

- Έχεις επιλέξει να εστιάσεις στις προσωπογραφίες. Πώς γεννήθηκε αυτή η επιθυμία;

Αρχικά από πείσμα, γιατί με δυσκόλευε το πρόσωπο σαν αντικείμενο σπουδής. Στη συνέχεια γιατί είδα ότι ένα πρόσωπο είναι τόσο αστείρευτο και πάντα τόσο διαφορετικό, είτε δομικά δηλαδή σε φόρμες, χρώμα, όγκους είτε και σε ψυχογραφικό επίπεδο. Ένα πρόσωπο μπορεί να είναι πάντα το τέλειο θέμα και η αφορμή για να μελετήσω τόσο τα δομικά και αισθητικά προβλήματα, δηλαδή το φως, τον ζωγραφικό χώρο, την παραμόρφωση όσο και κάτι τόσο γοητευτικό, όπως είναι η ανθρώπινη ψυχή. Άλλωστε το θέμα είναι πάντα η αφορμή.

- Ενδιαφέρεσαι να αποτυπώσεις μόνο τους ανθρώπους που είναι οικείοι σου; Επιδιώκεις με άλλα λόγια να γνωρίζεις κάτι περισσότερο για την προσωπικότητα των απεικονιζόμενων προσώπων ή επιλέγεις οποιονδήποτε σου εξάπτει την φαντασία;

Αρχικά ξεκίνησα με την μελέτη. Μοντέλα, καθρέφτης κτλ.. Στη συνέχεια, είχα μια εμμονή με την αυτοπροσωπογραφία - ο εαυτός μου σαν το πιο «βολικό» μοντέλο. Μετά επέλεγα ανθρώπους που γνώριζα και με γοήτευαν προσωπικά. Σιγά-σιγά, όμως, μου γεννήθηκε η ανάγκη να «παίξω» με πρόσωπα, όπως λες κι εσύ, που μου εξάπτουν την φαντασία. Για να είμαι ειλικρινής, όμως, έχω ασχοληθεί και με περιπτώσεις προσώπων που, ενώ μου είναι αδιάφορα αρχικά, αυτός ακριβώς έγινε ο λόγος για να τα επιλέξω. Για να βρω την γοητεία τους, που ενυπάρχει άλλωστε σε κάθε άνθρωπο, ακόμη κι αν είναι καλά κρυμμένη.

- Υπάρχουν άνθρωποι που σε έχουν επηρεάσει προσωπικά;

Πάρα πολλοί και με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Ξεκινώντας από την οικογένεια μου και τις φιλικές και ερωτικές σχέσεις όσο και από τους ανθρώπους του καλλιτεχνικού χώρου, δασκάλους και συναδέλφους. Γενικά θεωρώ ότι όλοι επηρεαζόμαστε, είτε το θέλουμε είτε όχι. Γιατί πάντα υπάρχει κάποιος πιο γοητευτικός, πιο πειστικός, πιο ικανός, πιο δυνατός από εμάς. Σημασία έχει να αξιοποιήσουμε αυτά που λαμβάνουμε περνώντας τα από ένα «προσωπικό» φίλτρο.

- Όσον αφορά στις καμπύλες και τις δίνες που σχηματίζουν τους πρωταγωνιστές των έργων σου, αναφέρεσαι σε μία ρευστότητα του χώρου και του χρόνου. Θα ήθελες να μας αναλύσεις λίγο περισσότερο τις καλλιτεχνικές σου προθέσεις;

Τόσο οπτικά όσο και αντιληπτικά και φιλοσοφικά η φράση «τα πάντα ρει» του Ηράκλειτου πιστεύω ότι με εκφράζει απόλυτα. Στις παλαιότερες προσωπογραφίες μου η καμπύλη γραμμή υπήρξε κυρίαρχη, κατέχοντας πρωταγωνιστικό ρόλο. Έτσι, οι καμπύλες αντικαθιστούν τις γωνίες και η συνέχεια αντικαθιστά την ασυνέχεια. Παύει να υπάρχει περίγραμμα• η φιγούρα, το φως, η σκιά, το χρώμα, όλα ρέουν στο χώρο και στο γειτονικό αντικείμενο. Δομικά στοιχεία εκτός από την καμπύλη γραμμή είναι και ο κύκλος, στοιχεία τα οποία χαρακτηρίζουν την αντιληπτικότητά μου απέναντι στην οπτική πραγματικότητα. Κάπως σαν το δάχτυλο και το δακτυλικό αποτύπωμα. Από μακριά αλλιώς, από κοντά κάτι άλλο. Σαν τον ήχο που είναι αποτέλεσμα πολλών μικρότερων που το αυτί πολλές φορές δεν αντιλαμβάνεται.

Τις φόρμες προσπαθώ να τις τονίζω με μια γλυπτική υφή και έτσι να τις αφήνω σε μια καμπυλο-κυκλική κίνηση στον χώρο, δημιουργώντας έντονες παραμορφώσεις. Το φόντο, όπου υπάρχει, δεν έχει δική του αυτοτέλεια δημιουργώντας έτσι ένα σχεδόν χαοτικό ή ακόμα και φαινομενικά άναρχο αποτέλεσμα όπου ο ρυθμός κινείται στο χώρο.

Στα καινούρια μου έργα άρχισα να παίζω και με το στοιχείο του χρόνου, όχι μόνο “οπτικά” αλλά και πρακτικά χρησιμοποιώντας παλαιά αντικείμενα και εικόνες που είτε πλαισιώνουν είτε κάνουν διάλογο με τις προσωπογραφίες μου.

- Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που σου έχουν δώσει;

Να διατηρώ πάντα την ακεραιότητά μου και να κάνω αυτό που νιώθω.

- Υπάρχει κάτι που νοσταλγείς;

Το εργαστήρι μου στο Γκάζι, με την αυλίτσα και την λεμονιά. Και κάποιες φορές ένα τσιγάρο στην αυλίτσα κάτω από την λεμονιά! Βλέπεις, το έχω κόψει.

- Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;

Διακοπές κάπου στην Ελλάδα το καλοκαίρι, κάνοντας μία στάση πρώτα στη Βενετία για να δω την Biennale. Συμμετοχή στην ReMap 4 το φθινόπωρο... μέχρι εκεί. Δεν μ’ αρέσει να κάνω πιο μακροπρόθεσμα σχέδια. Προτιμώ να εκπλήσσομαι!

Δείτε τον Νίκο Γυφτάκη στους ''δράστες''

Εξωτερικά links

Νίκος Γυφτάκης official website

tags: blogging / ζωγραφική / πρόσωπα